Araştırma: İstanbul ve Türkiye’nin Yoksulluk Karnesi
Yoksulluk İstatistikleri 17.10.2023
TÜİK’in Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması 2022 verilerine göre Türkiye’de yoksulluk tanımına giren nüfus (ferdi gelir medyanının %60’ı veya daha düşüğü) toplam nüfusun %21,6’sına denk gelirken bu oran İstanbul’da %18,06 oldu. İstanbul’da 2 milyon 837 bin yoksul vatandaş olduğu belirtildi.
| Bölge | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 |
| İstanbul | %17,01 | %17,80 | %17,80 | %18,80 | %21,00 | %17,70 | %19,20 | %19,62 | %18,06 |
| Türkiye | %21,80 | %21,90 | %21,20 | %20,10 | %21,20 | %21,30 | %21,89 | %21,30 | %21,60 |
Kaynak: Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması, 2022, TÜİK
TÜİK’in Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması 2022 verilerine göre Türkiye’de vatandaşların %60’ı evden uzakta bir haftalık tatil masrafını karşılayamamaktadır. Bu oran yoksul vatandaşlar için %90,4’e yükselmektedir. İki günde bir et, tavuk ya da balık yemek masrafının karşılanamama oranı tüm vatandaşlar içerisinde %41,5 iken bu oran yoksul vatandaşlar için %72,7’ye yükselmektedir. Türkiye’de dört yoksul haneden üçü et tüketebilme masrafını karşılayamamaktadır. Evin ısınma masraflarının karşılanabilme oranına baktığımızda Türkiye’nin %20,4’ü bu masrafları gerektiği kadar karşılayamamakta, bu oran yoksul haneler içerisinde %46,2’ye yükselmektedir. Türkiye nüfusunun %65,4’ü yıpranmış veya eskimiş mobilyalarını rahatlıkla yenileyememektedir. Bu oran yoksul nüfus içerisinde %91,2’ye yükselmektedir.
TÜİK’in Gelir Dağılımı İstatistikleri, 2022 verisine göre en yüksek gelir grubunun toplam gelirden aldığı pay %48 iken en düşük gelir grubunun aldığı pay %6 oldu.
| Anket Yılı | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 |
| Gelir Referans Yılı | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 |
| İlk %20 (En düşük) | 6,1 | 6,2 | 6,1 | 6,2 | 6,3 | 6,1 | 6,2 | 5,9 | 6,1 | 6,0 |
| İkinci %20 | 10,7 | 10,9 | 10,7 | 10,6 | 10,7 | 10,6 | 10,9 | 10,6 | 10,8 | 10,4 |
| Üçüncü %20 | 15,2 | 15,3 | 15,2 | 15,0 | 14,8 | 14,8 | 15,2 | 14,9 | 15,1 | 14,7 |
| Dördüncü %20 | 21,4 | 21,7 | 21,5 | 21,1 | 20,9 | 20,9 | 21,4 | 21,1 | 21,3 | 20,9 |
| Son %20 (En yüksek) | 46,6 | 45,9 | 46,5 | 47,2 | 47,4 | 47,6 | 46,3 | 47,5 | 46,7 | 48,0 |
Kaynak: Gelir Dağılımı İstatistikleri, 2022, TÜİK
Kredi kartı kullanan İstanbulluların %14,8’i Eylül ayında kart borçlarını ya hiç ödeyemedi ya da kart borcunun asgari tutarından daha düşük bir ücret ödeyebildi.
| Kredi kartı ekstrenizin ne kadarını ödediniz? | Eylül Ayı |
| Hiç ödemedim | %10,4 |
| Asgariden az ödedim | %4,4 |
| Asgari tutarı ödedim | %32,5 |
| Asgari- tamamı arası bir tutar ödedim | %5,5 |
| Tamamını ödedim | %47,2 |
| Genel Toplam | %100 |
Kaynak: İstanbul Barometresi
İstanbul’da 2022 yılında yapılan Sosyal Doku Araştırması’na göre hanesini çevresi ve topluma göre ekonomik anlamda düşük seviyede gören hane oranı %38,1 oldu.
| “Hanenizi çevrenize ve topluma göre ekonomik anlamda hangi seviyede görüyorsunuz?” | |||||
| Yüksek | Orta-yüksek | Orta | Orta-düşük | Düşük | |
| İstanbul | 1,2% | 6,4% | 36,5% | 17,8% | 38,1% |
Kaynak: İstanbul Sosyal Doku Araştırması
