Halk Sağlığı Nedir ?
Halk sağlığı, toplumun genel sağlık durumunu iyileştirmeyi ve hastalıkların önlenmesini amaçlayan bir disiplindir. Bu disiplin, sağlık eğitimi, hastalık kontrolü, sağlık politikaları ve çevresel sağlık konularını kapsar.Halk sağlığı kavramı dört ana ilke üzerine kuruludur:
(i) Sağlık bir insanlık hakkıdır. Herkes, ihtiyacı olduğunda ve ihtiyacı olduğu kadar sağlık hizmeti alma hakkına sahiptir. Herkes, sağlık hizmetlerine erişebilme açısından eşit şansa ve imkana sahip olmalıdır. Bu ilke, Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında, Dünya Sağlık Örgütü Anayasasında ve İnsan Hakları Evrensel Bildirisinde yer almaktadır.
(ii) Koruma tedaviden üstündür.
(iii) Kişi çevresiyle bir bütündür. Çevredeki olumsuz faktörler düzeltilmeden hastalıkların kontrol edilmeleri mümkün olamaz.
(iv) Hastalıkların nedenleri sosyal, biyolojik ve fizik nedenlerdir.
Halk Sağlığı disiplini, 19. yüzyılda sanayi devrimi ile birlikte, kalabalık şehirlerde artan kötü yaşam koşullarına bağlı sağlık sorunlarına çözüm arayışıyla ortaya çıkmıştır. İlk halk sağlığı kanunu, 1848 yılında İngiltere’de çıkarılan “Public Health Act” (Halk Sağlığı Yasası) olarak kabul edilir. Türkiye’de ise halk sağlığı anlayışı, Cumhuriyetin ilk yıllarından itibaren sağlık politikalarının bir parçası olmuş, özellikle 1961 Anayasası ve 1982 Anayasası ile sağlık hizmetlerinin yaygınlaştırılması ve herkesin sağlık hizmetlerinden eşit şekilde yararlanabilmesi hedeflenmiştir. Sağlık hizmetlerinin planlama süreci merkezi ve yerel düzeylerde yürütülür.İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin tıp merkezleri ve Kadın ve Aile Sağlığı merkezleri, halk sağlığı disiplinin ilkeleri ile hizmet verir. İBB mobil sağlık tırları ile yapılan ücretsiz sağlık taramaları, yaşlılar ve engellilere yönelik evde sağlık hizmetleri ve psikolojik danışmanlık hizmetleri sağlığa erişimin herkesin hakkı olduğu ilkesini destekler. İBB tarafından yürütülen HPV aşılama kampanyası halk sağlığı disiplininin koruma/önleyici uygulamalarına bir örnektir. Çocuklara ve gençlere yönelik başlatılan HPV aşısı kampanyası ile hem toplum HPV hastalığı hakkında bilgilendirilmekte, hem de aşılama aracılığıyla hastalığın başlamadan önlenmektedir.