Sokak Sanatı ve Grafiti Nedir?

Grafiti, kökeni mağara resimlerine kadar dayandırılan çoğunlukla kamusal bir alanda yer bulan duvar yüzeyine yazılmış yazı ve çizimlerdir. Mağara duvarlarına çizilen insan figürleri grafiti tekniğin ilk örnekleri olarak değerlendirilir. Modern anlamda 1960’ların sonlarında Amerika Birleşik Devletleri’nde doğmuş ve zaman içinde dünyanın birçok kentine yayılarak sokak sanatı denildiğinde akla ilk gelen pratiklerden biri olmuştur. Özellikle New York’ta, hiphop kültürüyle bağlantılı olarak ortaya çıkan grafiti, metro istasyonlarında, tren vagonlarında ve toplu taşıma araçlarında, bir imza (tag) biçiminde görünürlük kazanmış ve hem halkın hem de otoritelerin dikkatini çekmiştir.
Grafiti sanatının ilk kez dünya kamuoyunda duyulması, 1971 yılında “TAKI183” takma ismiyle duvarlara imza atan postacı hakkında New York Times gazetesinde yayımlanan bir makale ile gerçekleşmiştir.Gettolarda doğan ve bir alt kültürün üretimi olan grafiti, hem yapanların kimliği hem de kamusal alanlara izinsiz olarak yapılması sebebiyle, uzun yıllar sanatsal üretimden ziyade vandalizm olarak nitelendirilmiş ve yasa dışı olarak görülmüştür. Toplumun ötekileştirilen gençlerinin kamusal alana taşıdıkları dertleri ya da en temelde görünür olma kaygısıyla kentin çeşitli yerlerine yazdıkları isimler suçla ilişkilendirilebilmiştir. Bu tartışma günümüzde görece azalsa da yer yer devam etmektedir.
Sokak sanatının en popüler üretimlerinden biri olan ve büyük boyutlu duvar resmi olarak adlandırabileceğimiz muraller, bazı temel noktalardan graffitilerden ayrılır. Muraller, grafitiden farklı olarak izin alınarak üretilir ve kullanılan malzeme konusunda daha geniş imkânlara sahiptir. Üretilen eserler yazı yerine resim temellidir.
Günümüzde her iki sanatsal üretim de kamusal alandaki görünürlükleri ve halkın sanata erişiminde sınırları ortadan kaldırmaları açısından sokak sanatının önemli örneklerini oluşturmaktadır.