Sosyal İçerme Nedir?

Sosyal içerme, dezavantajlı grupların ekonomik, sosyal, kültürel ve siyasi yaşama tam katılımını sağlamayı hedefleyen bir kavramdır. Bu süreç, bireylerin toplumda “normal” kabul edilen yaşam standartlarına ve refah düzeyine ulaşmaları için gereken kaynakları sunar. Amaç, bireylerin hak ve fırsatlara eşit erişim sağlayarak ayrımcılıktan uzak bir yaşam sürdürmelerini ve toplumsal bağlarını güçlendirmelerini sağlamaktır.1960’larda Fransa’da ortaya çıkan sosyal içerme kavramı, ilk kez “sosyal dışlanma” (exclusion sociale) terimiyle gündeme gelmiştir. 1970’lerde daha geniş bir kabul gören bu kavram, yoksulluk, işsizlik, göçmenlik, engellilik gibi nedenlerle toplumsal hayata tam katılamayan bireylerin entegrasyonunu hedefleyen politikaları tanımlar hale gelmiştir.Sosyal dışlanma, 1980’lerde Avrupa Birliği (AB) literatüründe yer almaya başlamış ve 1990’ların başında AB’nin temel hedeflerinden biri haline gelmiştir. AB’de sosyal içerme politikaları, başlangıçta yoksulluk ve sosyal dışlanmayla mücadele bağlamında şekillenmiştir. Gerçek anlamda kapsamlı bir sosyal içerme stratejisi ise, 2000 yılında Lizbon Zirvesi’nde kabul edilmiştir. Bu zirve, sosyal içerme politikalarının AB gündemindeki yerini sağlamlaştırmıştır.Avrupa Komisyonu, sosyal içermeyi, “sosyal dışlanma riski altındaki bireylerin, ekonomik, sosyal ve kültürel yaşama tam katılım sağlayabilmesi ve toplumda normal kabul edilen yaşam standartlarına erişmesi süreci” olarak tanımlar. Bu, bireylerin topluma tam anlamıyla dahil olabilmeleri için fırsat ve kaynakların adil bir şekilde sunulmasını içermektedir.
Sosyal içerme, bireylerin toplumla bütünleşmesini sağlayan bir dizi unsuru kapsar:
(i) Bireysel Koşullar:
Kişinin kendine güven ve öz motivasyon geliştirmesidir. Bu, mutluluk, özgüven ve aidiyet duygusunu artırırken yalnızlık gibi olumsuz duygularla başa çıkmayı da içerir.
(ii) Kişilerarası İlişkiler:
Güçlü sosyal bağlar, bireylerin toplumda kendilerini daha değerli hissetmelerini sağlar ve sosyal aidiyet duygusunu pekiştirir.
(iii) Temel Haklara Erişim:
Herkesin temel ihtiyaçlarının karşılanması, sosyal içermenin temel taşlarından biridir. Bu, eğitim, sağlık, barınma ve istihdam gibi temel hizmetlere eşit erişimi içerir.
(iv) Toplumsal Yaşama Katılım:
Bireylerin sosyal etkinliklere ve gruplara dahil olarak toplumsal yaşamın aktif bir parçası haline gelmesidir.
(v) Topluma Entegrasyon:
Toplumun tüm bireylerine eşit değer verdiği bir ortam yaratılmasıdır. Bu süreç, bireylerin toplumda bir yer edinme, katkıda bulunma ve yaşam amaçlarını gerçekleştirme fırsatı bulmalarını sağlar.
Sosyal içerme politikaları, yalnızca yardım odaklı çözümlerle sınırlı kalmamalıdır. Daha kalıcı ve yapısal değişimler için eğitim, istihdam, kent planlaması ve sosyal hizmetler alanında entegre stratejiler geliştirilmelidir. Bu stratejilerin hayata geçirilmesi, toplumsal eşitliği güçlendiren ve bireylerin potansiyellerini ortaya koymalarını sağlayan bir sistem inşa etmeyi mümkün kılacaktır.