Öğrenci Yaşam Maliyeti Araştırması’na göre özel yurtta kalan bir üniversite öğrencisinin yaşam maliyeti sadece bir sene içerisinde iki kata (%184,46) yakın bir artış gösterdi. Üç kişilik bir evdeyse bir öğrencinin aylık maliyeti bir yıl içerisinde %134’lük artışla 5.357 TL’den asgari ücretin de üstüne çıkarak 12.535 TL’ye yükseldi.
Barınma, büyük kentlerde öğrenci olanların en büyük gider kalemi olmakla birlikte; yükseköğretim gören gençlerin pek çok ihtiyacı artan enflasyon oranları ile birlikte daha maliyetli hale gelmiştir. İstanbul Planlama Ajansı, 2023 Eylül verileri üzerinden gerçekleştirdiği Üniversite Öğrencilerinin Yaşam Maliyeti Araştırması ile İstanbul’da yaşayan bir üniversite öğrencisinin aylık ve yıllık yaşam maliyetinin ne kadar değiştiğini hesaplamıştır. Hesaplama, öğrencilik durumuna özgü yaşam maliyetini oluşturan unsurlar olarak tanımlanabilecek barınma, market ve dışarıdan yemek gideri, fatura ödemeleri, kültür sanat, kırtasiye, kişisel bakım, ulaşım harcamaları gibi temel harcama kalemlerine yönelik birincil ve ikincil veriler üzerinden gerçekleşmiştir. Barınma, market ve dışarıdan yemek harcaması, fatura ödemeleri gibi kalemler aylık harcama düzeyinde hesaplanırken; kıyafet ve teknoloji giderleri gibi düzenli olmayan harcamalar yıllık hesaplanmıştır.
Üniversite öğrencilerinin yaşam maliyetleri içerisinde yer alan barınma ve fatura ödemelerinin payını doğru tespit edebilmek amacıyla hane tiplerine göre farklı hesaplamalar yapılmıştır. Böylece, üniversite öğrencileri; i) özel yurtlarda ve ii) öğrenci evinde yaşama durumlarına göre farklı kategorilerde değerlendirilmiştir. Özel yurtlarda kalan gençlerin barınma masrafı yapılan saha araştırmasından elde edilen değerlerin ortalaması üzerinden değerlendirilmiştir. Öğrenci evi ücretleri için ise İstanbul’da mahalle düzeyinde elde edilen kira birim fiyatları üzerinden gerçekleştirilen kümeleme yöntemi sonucu İstanbul’da üniversite öğrencilerinin sıklıkla ev kiraladığı mahalleler üzerinden ortalama kira birim fiyatı belirlenerek; ortalama 120 metrekare 3+1 odalı 3 öğrencinin barınacağı bir ev için kişi başına düşen kira maliyeti hesaplanmıştır. Ayrıca, market ve dışarıdan yemek harcamaları, fatura ödemeleri, kişisel bakım, kıyafet, kültür sanat harcamalarında İstanbul Planlama Ajansı tarafından düzenli olarak yayınlanan İstanbul’da Yaşam Maliyeti Araştırması’nın örnekleminde yer alan üniversite öğrencileri verisinden yararlanılmıştır. Fatura harcamalarında bir üniversite öğrencisinin ortalama telefon, internet, su, elektrik ve doğalgaz fatura ücretleri referans alınmış; özel yurtlarda kalan üniversite öğrencilerinin internet, su, elektrik ve doğalgaz faturaları yaşam maliyeti hesaplamasına dahil edilmemiştir. Öğrencilerin ulaşım maliyeti ise bir aylık öğrenci abonman ücreti baz alınarak hesaplanmıştır.
| Harcamalar | Özel Yurt | Öğrenci Evi(Kira) |
| Barınma Ücreti(Aylık) | 3.300 | 1.900 |
| Market Harcaması(Aylık) | 550 | 1.780 |
| Fatura Ödemeleri(Cep Telefonu, İnternet, Elektrik,Su, Doğalgaz) (Aylık) | 80 | 480 |
| Kültür, Sanat, Eğlence Harcaması (Aylık) | 260 | 260 |
| Ulaşım Harcaması (Aylık-Kişisel araç hariç) | 109 | 109 |
| Kitap, Kırtasiye Harcaması (Aylık) | 160 | 160 |
| Kişisel Bakım Harcaması (Aylık) | 210 | 210 |
| Kıyafet ve Aksesuar Harcaması (Yıllık) | 2.570 | 2.570 |
| Teknoloji Harcaması (Yıllık) | 2.920 | 2.920 |
| Aylık | 5.127 | 5.357 |
| Yıllık | 61.518 | 64.278 |
Tablo 1. İstanbul’da Üniversite Öğrencilerinin Ortalama Yaşam Maliyeti (2022-2023)
| Harcamalar | Özel Yurt | Öğrenci Evi(Kira) |
| Barınma Ücreti(Aylık) | 10.360 | 6.250 |
| Market – Dışarıdan Yemek Harcaması(Aylık) | 2.287 | 3.797 |
| Fatura Ödemeleri(Cep Telefonu, İnternet, Elektrik,Su, Doğalgaz) (Aylık) | 110 | 663 |
| Kültür, Sanat, Eğlence Harcaması (Aylık) | 413 | 413 |
| Ulaşım Harcaması (Aylık-Kişisel araç hariç) | 212 | 212 |
| Kitap, Kırtasiye Harcaması (Aylık) | 188 | 188 |
| Kişisel Bakım Harcaması (Aylık) | 333 | 333 |
| Kıyafet ve Aksesuar Harcaması (Yıllık) | 3.680 | 3.680 |
| Teknoloji Harcaması (Yıllık) | 4.477 | 4.477 |
| Aylık | 14.583 | 12.535 |
| Yıllık | 174.993 | 150.415 |
Tablo 2. İstanbul’da Üniversite Öğrencilerinin Ortalama Yaşam Maliyeti (2023-2024)
| Harcamalar | Özel Yurt Değişim Oranı | Öğrenci Evi (Kira) Değişim Oranı |
| Barınma Ücreti(Aylık) | 213,94% | 228,95% |
| Market – Dışarıdan Yemek Harcaması(Aylık) | 315,85% | 113,29% |
| Fatura Ödemeleri(Cep Telefonu, İnternet, Elektrik,Su, Doğalgaz) (Aylık) | 37,50% | 38,04% |
| Kültür, Sanat, Eğlence Harcaması (Aylık) | 58,80% | 58,80% |
| Ulaşım Harcaması (Aylık-Kişisel araç hariç) | 94,50% | 94,50% |
| Kitap, Kırtasiye Harcaması (Aylık) | 17,44% | 17,44% |
| Kişisel Bakım Harcaması (Aylık) | 58,55% | 58,55% |
| Kıyafet ve Aksesuar Harcaması (Yıllık) | 43,20% | 43,20% |
| Teknoloji Harcaması (Yıllık) | 53,31% | 53,31% |
| Aylık | 184,46% | 134,01% |
| Yıllık | 184,46% | 134,01% |
Tablo 3. İstanbul’da Üniversite Öğrencilerinin Ortalama Yaşam Maliyeti Değişim Oranları
