İstanbul Planlama Ajansı’nın Kent Gündemine Bakış serisi için hazırlanan “İstanbul’da Üniversiteli Olmanın Maliyeti” yayımlandı. Rapor yaşam maliyetinden burs ve yurtlara, üniversite öğrencilerine yönelik veriye dayalı kapsamlı bir araştırma sunuyor.
İstanbul Planlama Ajansı, kentteki üniversite öğrencilerinin artan maliyetlerine, bu maliyetin nedenlerine ve sonuçlarına yönelik pek çok soruya yanıt üretiyor. Araştırma, Ekim ayında yayımlanan ve ilköğretim-ortaöğretim öğrencilerini inceleyen “Ekonomik Krizin Eğitim Maliyeti” raporunun devamı niteliğini taşıyor.
Uzun süredir barınma ve beslenme başta olmak üzere üniversitelilerin yaşadığı ekonomik ve sosyal krizlerin iyice gün yüzüne çıktığı bir dönem tanık olunuyor. Bu dönemde yaşanan kazaların, aksaklıkların ve huzursuzluğun münferit olaylar veya sabotaj olma ihtimali dillendirilse de kamu kaynaklarının kullanımındaki tercihlerin sonucu sonu ölümle dahi sonuçlanan üzücü olayların yaşanmasının kaçınılmaz hale geldiği görülüyor.
Bugün yaşanan acı olayların arka planını incelemek adına hazırlanan rapor kapsamında merkezi idarenin kamuya açık istatistikleri ile İPA araştırmaları bir arada değerlendirildi. Ayrıca sorunları doğrudan tecrübeden üniversite öğrenciler ile de saha görüşmeleri gerçekleştirildi.
İBB’nin özellikle barınma sorununa yönelik 2019 sonrası yaklaşımını da değerlendiren rapor, üniversitelilerin bu maddi ve manevi maliyetlere mahkum olmadığını ortaya koyuyor.
Rapordan Öne Çıkanlar
Rapora göre;
-
- 2023 – 2024 eğitim-öğretim yılında devlet üniversitelerinde bulunan öğle yemeklerinin ücretleri ortalama %93,83 arttı.
- Bir öğrencinin aylık yapması gereken market alışverişi son iki yıl içinde %113,29 oranında arttı. Hem devlet üniversitesi yemekhane fiyatları hem de market alışverişi fiyatlarının son yıllarda hızla artması öğrencilerin öğün atlaması, derslere aç bir şekilde girmesine yol açtı.
- İlk kez 2021 yılında üç farklı noktada kız öğrencilere yönelik açılan İBB yurtları, 2023 yılı Eylül ayı itibariyle toplam 14 yurt ve 5.191 öğrenci kapasitesine ulaştı.
- İBB 14 yeni yurduna karşılık 2020’den bu yana KYK yurt sayısı artmak bir yana 24’ten 23’e düştü. Ancak yurt sayısı azalırken yatak kapasitesi 25 binden 40 bine çıktı.
- KYK yurtlarının İstanbul’daki kapasitesi 17 sene içinde üç kattan fazla arttı.
- “Yükseköğretim yurt yapımı ve kiralaması” için yapılan harcama, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu için harcanan miktarın %63,55’ine, “din hizmetleri ve yaygın din eğitimi” için harcanan miktarın %23,37’sine, faiz giderlerinin %1,73’üne denk geliyor.
- Araştırmaya göre özel yurtta kalan öğrencinin aylık yaşam maliyeti 14.583 TL, evde kalan bir öğrencinin aylık yaşam maliyeti 12.535 TL oldu.
- KYK yurdunda kalan bir öğrencinin yaşam maliyeti yıllık 89,53% artış gösterdi. En çok artış 217,09% ile market ve yemek harcamasında gerçekleşti.
- Her geçen yıl artan öğrenci sayısıyla baş etmeye yeterli gelmeyen yurt kapasiteleri öğrencileri ev kiralamaya zorladı. Artan kira fiyatları öğrencileri eğitimlerini dondurmak ile kötü yaşam koşulları arasında seçim yapmaya zorlayarak eğitimde verimliliğe ve fırsat eşitliğine büyük darbe vurdu.
- Bu ağır ekonomik bedel; İstanbul’da öğrencilik hayatını geleceğe hazırlanmak ve genç olmanın tadını çıkarmak yerine, bir hayatta kalma mücadelesine çevirdi.
