Kentsel Terk Mekânı Nedir?
Kentsel terk mekânı; kullanılmayan kentsel alanlar, hayalet mekânlar, yitirilmiş kamusal alanlar gibi kavramlar olarak tanımlanır. Ekonomik ve toplumsal değişimler ve bozulmalar sonucunda, kentlerin fiziksel ve sosyal dengesi zarar görmektedir. Bu durum ise kamusal mekânların anlamının kaybına neden olmaktadır. Mevcut işlevini ve niteliğini kaybederek birer çöküntü odağı haline gelen bu kent içi mekânlar, kullanım dışı kalarak kentsel terk alanları oluşturmaktadır.Kentsel terk mekânları, 20. Yüzyıl itibarıyla kentleşme ve sanayileşmeye bağlı olarak ortaya çıkmıştır. Bir zamanlar ekonomik, sosyal veya kültürel açıdan önemli olmasına rağmen, kentsel dönüşüm, ekonomik değişimler, göç, endüstriyel gerileme gibi süreçler sonucunda işlevselliğini kaybetmiş bölgeler olarak öne çıkmaktadır. Terk edilen binalar, boş arsa ve altyapılar bu mekânların bir parçasını oluşturmaktadır. ABD’deki Rust Belt olarak bilinen ve ağır sanayinin gerilemesi sonucu ekonomik çöküş yaşayan bölge, söz konusu kavramın geniş anlamda tartışılmasına neden olmuştur. David Harvey, Edward Soja ve Sharon Zukin gibi kent teorisyenleri, bu alanların oluşumunda kapitalizmin mekânsal, sosyal ve toplumsal dinamiklerine dikkat çekmektedir.
Kentlerin çöküntü odaklarının ve terk alanlarının etki alanları; bir yapı ölçeğinden başlanarak ele alınabileceği gibi, mevcut çevrenin birbiriyle olan ilişkisinin zedelenmesiyle bölgesel ölçekte ve kentin tüm dokusuna yayılması ve genişlemesiyle kentsel ölçekte de sınıflandırılabilmektedir. Kentsel terk mekânları, toplum açısından çeşitli sosyal, ekonomik ve kültürel sorunlar doğurabilmektedir. Bu alanlar, genellikle suç oranlarının yükseldiği, yoksulluğun yoğunlaştığı ve sosyal dışlanmanın arttığı bölgeler haline gelmekte ve terk edilen mekânlar, kent içinde işlevsiz boşluklar yaratarak sosyal doku üzerinde olumsuz etkiler yaratarak toplumsal güvenliği tehdit edebilmektedir. Yerel yönetimler tarafından fırsat alanı olarak değerlendirilebilecek olan kentsel terk mekânlarının yeni politikalar ve stratejiler doğrultusunda yeniden işlevlendirildiğinde, kent ekonomisine, çevresel sürdürülebilirliğe ve toplumsal dayanışmaya katkıda bulunabilecek alanlar haline getirilebilmesi mümkündür.
