İSTANBUL EKONOMİ BÜLTENİ, KASIM 2020
MALİ İSTATİSTİKLER
İstanbul’da Ocak- Ekim döneminde bütçe gelirleri %21,2 arttı.
Merkezi yönetim bütçe gelirinin %39,3’ünün tahsil edildiği İstanbul’da 2019 yılının Ocak- Ekim dönemleri arasında 266,66 milyar TL tahsilat gerçekleşmişken 2020 yılının aynı döneminde %21,2 artarak 323,25 milyar TL tahsilat gerçekleşti. Aynı dönemde Merkezi Yönetim bütçe gelirleri bir önceki döneme göre %14,3 artarak 822,19 milyar TL olarak gerçekleşti. İstanbul’dan tahsil edilen vergi gelirleri ise aynı dönemde %23 artarak 302,30 milyar TL, Merkezi Yönetim vergi gelirleri ise %21,4 artarak 655,34 milyar TL olarak gerçekleşti. Ekim ayında gerçekleşen vergi gelirleri tahsilatı ise İstanbul’da bir önceki yılın aynı dönemine göre %43,4 artarak 35,11 milyar TL oldu.
Vergi Gelirleri (Bin TL)
| İstanbul | Merkezi Yönetim | |||
| 2020 | 2019 | 2020 | 2019 | |
| Ekim | 35.108.476 | 24.487.352 | 76.615.274 | 54.586.149 |
| Eylül | 30.666.441 | 23.656.909 | 68.311.271 | 52.607.319 |
| Ağustos | 48.571.972 | 31.786.616 | 98.456.206 | 66.620.442 |
| Temmuz | 33.846.279 | 26.347.692 | 76.013.824 | 58.321.960 |
Dahilde alınan Katma Değer Vergisi (KDV) Ekim ayında %157,3 arttı.
2020 yılının Ocak- Ekim dönemleri arasında İstanbul’da gerçekleşen gelir vergisi tahsilatı bir önceki yılın aynı dönemine göre %7,7 azalırken kurumlar vergisi tahsilatı %54,5 arttı. Bu dönemde gelir vergisi tahsilatı 66,57 milyar TL, kurumlar vergisi tahsilatı 43,27 milyar TL olarak gerçekleşti. Dahilde alınan Katma Değer Vergisi (KDV) ise Ocak- Ekim dönemleri arasında bir önceki yılın aynı dönemine göre %17,8 artarken sadece Ekim ayındaki değişime bakıldığında bir önceki yılın aynı ayına göre %157,3 artış gerçekleştiği görüldü.
Özel tüketim vergisi (ÖTV) tahsilatı Ekim ayında %80 arttı.
İstanbul’da 2020 yılının Ocak- Ekim dönemleri arasında özel tüketim vergisinin genel bütçe gelirleri içindeki payı %22,9, vergi gelirleri içindeki payı ise %24,3 oldu. Özel tüketim vergisi (ÖTV) tahsilatı bir önceki yılın aynı dönemine göre %49,6 arttı. Ekim ayında ise ÖTV tahsilatı bir önceki yılın aynı dönemine göre %80 artarak 9,9 milyar TL olarak gerçekleşti.
Motorlu taşıtlardan tahsil edilen ÖTV geliri artarak ilk defa petrol ve doğalgaz ürünlerinden alınan vergiden daha yüksek seviyede gerçekleşti.
Ocak- Ekim dönemleri arasında İstanbul’da petrol ve doğalgaz ürünlerinden tahsil edilen ÖTV geliri 2019 yılına göre %20,6 artarken motorlu taşıtlardan tahsil edilen vergi geliri %248,2 arttı. Aynı dönemde alkollü içkilerden tahsil edilen vergi geliri %4,8, tütün mamullerinde %31,7, kolalı gazozlardan %34,7 ve dayanıklı tüketim ve diğer mallardan tahsil edilen vergi %119,7 arttı. Ekim ayında ise bir önceki yılın aynı dönemine göre petrol ve doğalgaz ürünlerinden tahsil edilen özel tüketim vergileri %12, motorlu taşıtlardan tahsil edilen özel tüketim vergileri ise %301,9 arttı. Bu artış ile beraber motorlu taşıtlardan tahsil edilen ÖTV geliri ilk defa petrol ve doğalgaz ürünleri tahsilatından daha yüksek gerçekleşmiş oldu.
Özel Tüketim Vergileri (Bin TL)- İstanbul
| Petrol ve Doğalgaz Ürünleri | Motorlu Taşıtlar | Alkollü İçkiler | Tütün Mamulleri | Kolalı Gazozlar | Dayanıklı Tüketim ve Diğer Mallar | |
| Ekim 2020 | 3.195.313 | 3.216.443 | 802.128 | 1.415.573 | 103.531 | 1.165.483 |
| Eylül 2020 | 3.298.620 | 2.485.141 | 1.066.527 | 1.288.479 | 134.623 | 1.143.390 |
| Ağustos 2020 | 4.145.007 | 1.781.391 | 1.052.567 | 1.975.470 | 196.970 | 1.548.779 |
| Temmuz 2020 | 3.182.499 | 2.485.092 | 1.057.127 | 1.557.672 | 127.802 | 1.298.126 |
| Ekim 2019 | 2.853.022 | 800.324 | 729.856 | 302.671 | 78.547 | 733.750 |
| Eylül 2019 | 2.960.740 | 620.524 | 908.283 | 1.565.503 | 96.228 | 549.336 |
| Ağustos 2019 | 2.948.142 | 414.606 | 807.935 | 666.134 | 95.610 | 563.649 |
| Temmuz 2019 | 2.790.073 | 335.129 | 980.761 | 337.803 | 135.284 | 380.358 |
Şans oyunlarından alınan vergi tahsilatı %181,5 arttı.
Dahilde alınan mal ve hizmet vergilerinden Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi (BSMV) tahsilatı İstanbul’da 2020 yılının Ocak- Ekim dönemleri arasında bir önceki yılın aynı dönemine %9,5, şans oyunları vergisi tahsilatı %36,7 arttı. Ekim ayında ise Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi (BSMV) tahsilatı %9,3 artarken şans oyunları vergisi tahsilatı %181,5 arttı.
Türkiye’de Mart 2020 itibariyle yürürlüğe giren dijital hizmet vergisinin Ekim sonu itibariyle toplam tahsilatı 800 milyon TL’ye ulaştı; tahsilatın tamamı İstanbul’dan gerçekleşti.
İstanbul’dan tahsil edilen idari para cezaları %322,1 arttı.
2020 yılı Ocak- Ekim dönemleri arasında tahsil edilen para cezalarının %40,5’i İstanbul’dan gerçekleşti. Tahsil edilen para cezaları bu dönemde bir önceki yılın aynı dönemine göre %37,6 artarken en yüksek artış %92,2 ile idari para cezalarında gerçekleşti. Ekim ayında ise idari para cezalarının %62,2’si İstanbul’dan tahsil edildi. İdari para cezalarının tahsilatında bir önceki yılın aynı dönemine göre %322,1 artış gerçekleşti.
Ekim ayı itibariyle İstanbul’da gelir stopaj vergisi mükellefi sayısı %10,1, kurumlar vergisi mükellefi %8,1 arttı.
Ekim ayı itibariyle İstanbul’da gelir vergisi faal mükellef sayısı bir önceki yılın aynı dönemine göre %5,6, gelir stopaj vergisi faal mükellef sayısı %10,1, kurumlar vergisi mükellef sayısı %8,1 ve Katma Değer Vergisi (KDV) mükellef sayısı %6,7 arttı. Gayrimenkul sermaye iradı (GMSİ) ve basit usulde vergilendirilen faal mükellef sayısı ise bir önceki yıl ile aynı seviyede kaldı.
Metodoloji: Hazine ve Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü ve Gelir İdaresi Başkanlığı verilerinden derlenerek oluşturulmuştur. Periyodik olarak yayınlanacak bu bültenin verileri ekte sunulmuştur.
Gelir Stopaj Mükellefi: gelir ya da kurumlar vergisine bağlı olan bir kazanç tutarının kanunlarla belirlenmiş çerçevede ve oranda kesintisinin yapılarak, iş yapan kişinin adına işveren ya da vergi tevkifatından sorumlu kişilerdir.
Gayrimenkul Sermaye İradı (GMSİ): Gelir Vergisi Kanunu’nda belirtilen mal ve hakların (arazi, bina, haklar vs.) kiraya verilmesi karşılığında elde edilen gelirler “Gayrimenkul sermaye iradı” olarak ifade edilmektedir.
Basit Usulde Vergi Mükellefi: Gelir Vergisine Kanunu’nda belirtilen şartları taşıyan ticaret ve sanat erbapları basit usulde ticari kazançlarının vergisini öder. Basit usulde ticari kazanç; bir hesap dönemi içinde elde edilen hasılat ile giderler ve satılan malların alış bedelleri arasındaki müspet farktır.
Kurumlar Vergisi Mükellefi: Kurumlar Vergisi Kanununun birinci maddesine göre; Sermaye şirketleri, Kooperatifler, İktisadi kamu kuruluşları, Dernek veya vakıflara ait iktisadî işletmeler, İş ortaklıkları kurumlar vergisi mükellefidir.
Katma Değer Vergisi (KDV): Ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetler, her türlü mal ve hizmet ithalatı, diğer faaliyetlerden doğan teslim ve hizmetler katma değer vergisine tabidir. Kanunda belirtilen bazı istisnalar olmakla beraber KDV’ye tabi mal tesliminde ve/veya hizmet itfasında bulunanlar KDV mükellefidir.
